Φίλοι έχουν αρχίσει να χάνονται, να "φεύγουν" απροειδοποίητα. Ακούω: "Ήταν πολύ αγχωμένος με τη δουλειά" ή "Έπινε πολύ, είχε τόσα προβλήματα μέσα στην οικογένειά του". Μεγαλώνοντας, όσο μακάβριο κι αν αυτό ακουστεί, όσο απέφευγα πάντα να πηγαίνω σε γάμους και βαφτίσια, τόσο πιάνω τον εαυτό μου να πηγαίνει σε κηδείες με μία ψυχολογία περίεργη, σχεδόν στρατιωτικού καθεστώτος. Τα αόρατα δεκανίκια που κουβαλάω και μου έχουν απομείνει από τις δικές μου απώλειες, βρίσκονται σε ετοιμότητα. Μπορει και να χρειαστούν. Αυτός είναι ο σκοπός. Αυτό και το "αντίο".

Τρεις μέρες πριν. Ηλιόλουστο πρωινό. Η φίλη με την οποία μοιραζόμαστε την επαγγελματική μας καθημερινότητα τα τελευταία 2μισι χρόνια, με παίρνει τηλέφωνο ώρα ασυνήθιστη. Είναι πολύ πρωί, δεν το συνηθίζει. Σκέφτομαι μήπως έτυχε κάτι έκτακτο και δεν μπορεί να πάει. Μήπως την έπιασε λάστιχο, μήπως κάποιο από τα παιδιά της έχει πυρετό. Απαντάω.

"Έλα ρε, καλημέρα."

Την ακούω να μου μιλάει χαμηλόφωνα. 

"Έλα ρε, να σου πω, δεν θα μπορέσω να πάω στη δουλειά σήμερα."

Η φωνή της ραγίζει. Είναι σαν να την ακούω να θρυμματίζεται σε χίλια κομμάτια.

"Αυτοκτόνησε μία φίλη μου."

Πισωπάτησα και στηρίχτηκα σε μία καρέκλα που βρήκα δίπλα μου. Αισθάνθηκα σα να μου είχαν ρίξει γροθιά στο στομάχι. Ο υπόλοιπος διάλογος ήταν σύντομος και δεν θυμάμαι απολύτως τίποτε από αυτόν.

Έφτιαξα τον καφέ μου και πήγα στη δουλειά μου. Δεν ήξερα την φίλη της φίλης μου. Δεν την είχα δει ποτέ μου. Έπιασα τον εαυτό μου να κάνει προσπάθειες να το απωθήσει από το μυαλό μου. Αλλά η λέξη "αυτοκτόνησε" μου είχε καρφωθεί στον εγκέφαλο. Είχα ταραχτεί. Δεν ήθελα να πάρω τηλέφωνο τη φίλη μου. Μπήκα να διαβάσω τα τοπικά νέα και η είδηση ήταν παντού. Σοκαρίστηκα. Δύο πράγματα. Πρώτο: αυτοκτονία διά απαγχονισμού. Δεύτερο: τρία παιδιά.

Μετά από 20 χρόνια στην Αθήνα, τα τελευταία 7 χρόνια ζω σε μία σχετικά μικρή κοινωνία. Σε συνδυασμό με τις όσες εμπειρίες κουβαλάω στην πλάτη μου, παρατηρώ όλο και περισσότερο την δυστυχία της γενιάς μου, η οποία είναι διασκορπισμένη τριγύρω μου. Όχι τις δυσκολίες. Θα το επαναλάβω. Την δυστυχία. Βλέπω γονείς που δεν θα έπρεπε να είναι γονείς και ζευγάρια που δεν θα έπρεπε να είναι ζευγάρια, παντρεμένα, ανύπαντρα, παράνομα ή gay. Και αν δυσκολεύομαι να καταλάβω τους λόγους που το ξεκίνησαν, αδυνατώ να συλλάβω το γεγονός του ότι συντηρούν μία κατάσταση που τους κατατρώει τα σωθικά στα κρυφά, ενώ διατυμπανίζουν δημοσίως το πού πήγανε διακοπές, το τί βαθμούς φέρνουν στο σπίτι τα παιδιά τους, και το πόσο καλοί είναι οι διατροφολόγοι, οι μανικιουρίστες, οι γυμναστές και οι κομμωτές τους. Βλέπω μία συνεχή προσπάθεια αναγνώρισης και επιβεβαίωσης από το περιβάλλον, μία επιδειξιομανία, ένα κοκόρεμα από ανθρώπους που έχουν διανύσει το μισό του προσδόκιμου της ζωής τους.

Και τώρα που κοντεύω τα 50 και υποτίθεται ότι έχω γίνει πιο σοφή, αναρωτιέμαι το γιατί. Για ποιόν λόγο πολλοί από τους συνομιλήκους μου μου δίνουν την αίσθηση ότι απέχουν πολύ από το να συμπεριφέρονται ως ενήλικες;  Για ποιόν λόγο αντί να μεγαλώνουν χέρι-χέρι, μαζί με την οικογένειά τους αισθάνονται την ανάγκη να την επιδεικνύουν ως λάβαρο αυτο-πραγμάτωσης;  Και για ποιόν λόγο, όταν οι σχέσεις ανάμεσα στους δημιουργούς της οικογένειας φθίνουν ή ακόμη-ακόμη φτάνουν στο τέλος τους, αυτό μεταφράζεται αυτόματα σε προσωπική τους αποτυχία σε αυτή τη ζωή;

Το να απαντούσα "επειδή η έννοια της οικογένειας είναι υπερ-τιμημένη" θα ήταν η μεγαλύτερη ηλιθιότητα που θα μπορούσα να ξεστομίσω. Όμως με το πέρασμα των χρόνων και με ένα διαζύγιο στην πλάτη μου, θα απαντήσω αυτό που θεωρώ πλέον την μόνη αλήθεια. Απέχουμε πολύ οι άνθρωποι από το να παραδεχθούμε ο καθένας τη δική του υπόσταση με ειλικρίνεια και χωρίς παρωπίδες. Επειδή αυτό είναι κάτι που δεν μας το έμαθε ποτέ κανείς. Επειδή έχουμε μεγαλώσει με των προγενεστέρων τα καταπιστεύματα.

"Άντε και με ένα καλό παιδί."

"Άντε κορίτσι μου να κάνεις ένα παιδάκι πριν σε πάρουν τα χρόνια."

"Άντε να τελειώσεις το στρατιωτικό σου, να βρεις μια δουλειά και να συντηρείς την οικογένειά σου."

"Μα πως αγόρι μου, περνούν τα χρόνια, πρέπει να έχεις μία σύντροφο στα γηρατειά σου."

"Κοίτα γύρω σου, όλες οι οικογένειες έχουν προβλήματα, δεν είσαι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία."

Ποτέ κανένας γονιός δεν είπε στο παιδί του πόσο δύσκολο είναι το έργο μίας οικογένειας. Ποτέ καμία μάνα δεν έπιασε την κόρη της να της πει ότι ένα παιδί δεν είναι μόνο ευτυχία, αλλά και κλάμα, αϋπνίες, ορμόνες, υπομονή και αποδοχή μίας το λιγότερο μεταβατικής, το χειρότερο δύσκολης περιόδου της ζωής της. Ποτέ καμία μάνα δεν έπιασε το γιό της να του πει ότι το να γίνει πατέρας προϋποθέτει την παντελή απώλεια του προσωπικού του χρόνου και την συναισθηματική εκγρήγορση ώστε να μπορεί στ' αλήθεια να υποστηρίζει έμπρακτα την σύντροφό του. Κι ας την χαστούκιζε μετά το παιδί της. Θα ερχόταν σίγουρα η μέρα που θα ήθελε να της σφίξει το χέρι. Ανέφερα τη μάνα δύο φορές, αν πρόσεξες. Είδες; Ακόμη κι εγώ...

Πολλά είναι ακόμα αυτά που θέλω να γράψω, αυτά που έχω στο μυαλό μου με αφορμή τον χαμό αυτής της ψυχής που αποφάσισε να βάλει αυτό το τόσο τραγικό, σχεδόν εκδικητικό τέλος στη ζωή της. Δεν ξέρω όμως τί να πρωτο-γράψω, είναι από τις λίγες φορές που αισθάνομαι ότι η σκέψη μου δεν έχει ειρμό, αλλά η ανάγκη μου να γράψω είναι τόσο μεγάλη που δεν δίνω ούτε σε αυτό σημασία. Θέλω να γράψω ότι η αποτυχία είναι απλά μία λέξη στην οποία μόνο αυτή η φάρα του ανθρώπου έχει δώσει υπόσταση και σημασία. Ότι αυτή η ίδια η φάρα η δική μας, των ανθρώπων, εμείς που είμαστε οι νοήμονες και που ξεχωρίζουμε με αυτόν τον τρόπο από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο, θα έπρεπε να ζούμε δύο ζωές. Στην πρώτη να γνωρίσουμε και να μάθουμε να αποδεχόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό. Στη δεύτερη, να τον τοποθετήσουμε όπως και όπου αποφασίσουμε οι ίδιοι, όχι εκεί που θα μας σπρώχνει ηθελημένα ή μη ο στενός μας οικογενειακός κύκλος ή οι κοινωνικές ομάδες με τις οποίες συναναστρεφόμαστε ή οποιοσδήποτε άλλος. Θέλω να γράψω και για εκείνους τους ανθρώπους που έχουν παγιδευτεί μέσα σε αυτές τις αποφάσεις τους και που θεωρούν ότι επειδή οι ίδιοι επέλεξαν κάποτε να οδεύσουν σε ένα κάποιο μονοπάτι, δεν θα πρέπει ποτέ να ξεστρατίσουν από αυτό. Αν ξεκινήσω, θα γράφω μέχρι το 2020. Αντί αυτού θα κλείσω, θα ταϊσω τα σκυλιά μου και θα ανέβω να πιω μία μπύρα στο Νίκο.

Αχταρμάς.

Μόνο ένα ξέρω.

Όταν τα όνειρα ενός ανθρώπου καταλήγουν να γίνουν φυλακή του, τότε αυτός ο άνθρωπος θα πρέπει να πλαγιάσει αποβραδίς και το πρωί που θα ξυπνήσει να έχει φτιάξει καινούργια όνειρα.