Για τον Αρίστο - Υπόθεση Παγκρατίδη

Το μήνυμα ήρθε ένα απόγευμα πριν από 2-3 εβδομάδες από την Β., πολύ καλή μου φίλη από τα εφηβικά μου χρόνια:

"Μόλις άκουσα στην τηλεόραση ότι έχει θέατρο live streaming, Αρίστος, ένα έργο για τον Παγκρατιδη. Και σε σκέφτηκα..."

Όλοι οι καλοί μου φίλοι ξέρουν την εμμονή μου με τον Παγκρατίδη. Όλοι, κατά καιρούς, με ενημερώνουν για ό,τι δουν και ό,τι ακούσουν.

Ήμουν 10-11 χρονών όταν μετακομίσαμε οικογενειακώς στη Θεσσαλονίκη λόγω της δουλειάς του πατέρα μου. Έτος 1980. Η Θεσσαλονίκη με στιγμάτισε. Εκεί έζησα τα χρόνια των πειρατικών σταθμών, εκεί ανέπτυξα το ταλέντο μου στη ζωγραφική και στις τέχνες, εκεί άρχισα να διαβάζω ασταμάτητα δανειζόμενη βιβλία από τη ΧΑΝΘ, να γράφω στα κρυφά και να ερωτεύομαι. Οι μανάδες μας μας αφήναν να παίζουμε στην πλατεία Ναυαρίνου μέχρι τις 11 η ώρα το βράδυ, τα καλοκαίρια θυμάμαι ερχόταν κι έπαιζε ένας ψηλός νέος με φλάουτο κι η μάνα μου καθόταν μέσα στη νύχτα και ζωγράφιζε τους μουσαμάδες της με όλες τις μπαλκονόπορτες ανοιχτές, για να τον αφουγκράζεται καλύτερα.

Μέχρι τη μέρα που εμφανίστηκε "ο Δράκος". Οι μανάδες μας ξαφνικά μας απαγόρεψαν να κατεβαίνουμε στις πλατείες, ο κόσμος και ειδικά οι γυναίκες, απέφευγαν να κυκλοφορούν μόνες μετά τη δύση του ηλίου. Η Θεσσαλονίκη είχε τρομοκρατηθεί. Η άγρια δολοφονία μίας πανέμορφης 20χρονης φοιτήτριας, της Αναστασίας Αλεξανδρίδου, και ο βιασμός της την ώρα που εκείνη ψυχορραγούσε σχεδόν κάτω από το σπίτι της, ξύπνησαν στους Θεσσαλονικείς φρικιαστικές μνήμες και ιστορίες που ήταν ξεχασμένες για δύο δεκαετίες τουλάχιστον. Δεν ήταν ο πρώτος "Δράκος" ετούτος, έμαθα αργότερα. Υπήρξε, λέγαν, κι άλλος ένας στα τέλη της δεκαετίας του 50, που χτυπούσε ως επί το πλείστον στο δάσος του Σέιχ Σου, δολοφονούσε τα θύματά του χτυπώντας τα απανωτά και λυσσαλέα με πέτρες στο κεφάλι και στη συνέχεια βίαζε τις κοπέλες ενώ αυτές ξεψυχούσαν πνιγμένες στο αίμα τους. 

"Αλλά εκείνον τον Δράκο του Σέιχ Σου, τον Αριστείδη Παγκρατίδη, τον έπιασαν και τον έστειλαν στο εκτελεστικό απόσπασμα", μου είχε εξιστορήσει ο πατέρας μου μία μέρα που τσακωνόμουν με τη μάνα μου επειδή δεν με άφηνε να κατέβω να παίξω στην πλατεία.
"Καλά τον κάνανε", είχα αποφασίσει και είχα ξεστομίσει μέσα στην αμίλεικτη παιδική μου αφέλεια. "Μακάρι να κάνουν το ίδιο και σ' αυτόν εδώ."

Δεν έκαναν όμως το ίδιο στον Κυριάκο Παπαχρόνη, ο οποίος συνελήφθη αργότερα και ομολόγησε την δολοφονία και τον βιασμό της Αλεξανδρίδου και όχι μόνο εκείνης, καθώς είχε χτυπήσει σε Δράμα και Ξάνθη. Προς μεγάλη μου έκπληξη και θυμό, δεν τον εκτέλεσαν. Τον καταδίκασαν σε δις ισόβια και του έριξαν καμμιά 20αριά χρόνια για τις υπόλοιπες κατηγορίες που τον βάρυναν. Εμένα, του 12χρονου τότε παιδιού, αυτό δεν μου έφτανε. Κι ας προσπαθούσε ο πατέρας μου, πρώην υψηλό στέλεχος της Εγκληματολογικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης που είχε βρεθεί σε σκηνές των εγκημάτων του, να μου εξηγήσει ότι η θανατική ποινή είχε καταργηθεί για πολλούς και διάφορους λόγους. Δεν με ενδιέφερε να τον ακούσω. Το μόνο που είχα στο μυαλό μου ήταν ο πατέρας και η μάνα της Αλεξανδρίδου. Οι οποίοι έφυγαν από τη ζωή πολύ σύντομα, μετά. Και οι δύο.

Δύο χρόνια πιο μετά φύγαμε από τη Θεσσαλονίκη. Άλλαξα σπίτι, σχολείο, φίλους. Και ο καιρός πέρασε. Ήταν άνοιξη του 1989 όταν κάποιο μεσημέρι έπεσα εντελώς τυχαία επάνω στους τίτλους εναρξης μίας ελληνικής ταινίας: "Υπόθεση Παγκρατίδη (αθώος ή ένοχος;)". Χαμογέλασα ειρωνικά. Με ύφος χιλίων καρδιναλίων, την υπεροψία μίας πρώην κατοίκου Θεσσαλονίκης που 'τα ήξερε από πρώτο χέρι' και τον σαρκασμό ενός παντογνώστη θεού και κριτή, σκέφτηκα: "Καλά, τώρα τί προσπαθούνε να κάνουνε;..." Έτσι περιφρονητικά, ξεκίνησα να βλέπω αυτή την ταινία του Δημήτρη Αρβανίτη. Κι όσο περνούσε η ώρα, τόσο έσβηνε το χαμόγελο και η απαξίωση άρχισε να μεταμορφώνεται σε απορία, ύστερα σε αγωνία και σε στενοχώρια και στο τέλος σε ένα χωρίς ανάσα κλάμα με ασταμάτητους λυγμούς. Την ταινία δεν την έχω ξαναδεί έκτοτε. Δεν ξέρω αν έχω το κουράγιο να το ξανακάνω. Γι αυτό το λόγο δεν ξέρω και αν θα δω ποτέ, παρ' ότι θέλω, την παράσταση "Αρίστος" που στηριζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη που μου πρότεινε η φίλη μου.

Διάβασα όμως ό,τι μπορούσα να βρω για τον Αρίστο. Έτρεξα και αγόρασα το βιβλίο του Κώστα Τσαρούχα στο οποίο είχε στηριχθεί η ταινία. Στη βιβλιογραφία αυτού είδα και το βιβλίο του Κώστα Παπαϊωάννου με τίτλο "Ο «δράκος» του Σέιχ-Σου, Ενας αθώος στο απόσπασμα (Υπόθεση Παγκρατίδη)". Αμέσως προμηθεύτηκα και αυτό. Διάβασα εμπεριστατωμένα περιστατικά και δημοσιεύματα, μαρτυρίες, πρακτικά δικαστηρίων, ομολογίες, αγορεύσεις. Άρχισα να σημειώνω ονόματα, ημερομηνίες και τοποθεσίες αναπαραστάσεων, αποδεικτικά στοιχεία που είχαν βρεθεί τότε και δεν παρουσιάστηκαν ποτέ στη δίκη (και καταδίκη) ενός αναρμόδιου για τα εγκλήματα που τον έκριναν δικαστηρίου. Δεν ήθελα να ξανακάνω το ίδιο τραγικό λάθος. Βλέπεις, εκείνο το κλάμα δεν απευθυνόταν τόσο στη μοίρα του Αριστείδη Παγκρατίδη όσο σε εμένα την ίδια. Ανάμεσα στα πρόσωπα των δικαστών και των δημίων που τον οδηγούσαν προς εκτέλεση, είχα δει πεντακάθαρα και το δικό μου. Κι αυτό, όσο υπερβολικό και αν φαίνεται σε εσένα που διαβάζεις ετούτο εδώ το κείμενο, έκανα χρόνια να το ξεπεράσω και να μου το συγχωρήσω.

Με το τέλος της φετινής χρονιάς θα συμπληρωθούν 58 χρόνια από τη σύλληψη του Αριστείδη Παγκρατίδη. Σε 13 ημέρες θα συμπληρωθούν 53 χρόνια από την εκτέλεση του. Όλα αυτά τα χρόνια στα κατάστιχα των αστυνομικών και δικαστικών αρχών αυτής της χώρας, υπάρχει ένας φάκελος στον οποίον άδικα και λανθασμένα(;), ο Δράκος του Σέιχ Σου κι ο Αριστείδης Παγκρατίδης συνεχίζει να θεωρείται το ίδιο και το αυτό πρόσωπο. Όλο αυτό το διάστημα έχουν γραφτεί βιβλία, έχουν βγει ταινίες, έχουν σκηνοθετηθεί θεατρικές παραστάσεις για την αμφισβήτηση της τετράκις εις θάνατον ποινής που του επιβλήθηκε από ένα πενταμελές εφετείο του οποίου ο πρόεδρος αποτελούσε την προσωποποίηση μίας ξεπουλημένης, αηδιαστικής και σάπιας δικαιοσύνης. Δεν είναι δικά μου συμπεράσματα αυτά. Διάβασε τα βιβλία αν δεν με πιστεύεις. Μην διαβάζεις δημοσιεύσεις απο δω κι απο κει. Μην διαβάζεις φήμες. Διάβασε τα πρακτικά. Είναι όλα εκεί. Υπάρχει κι ένα βιβλίο που το έψαχνα χρόνια και ποτέ δεν το βρήκα, το βιβλίο που είχε βγάλει ο ένας από τους δύο δικηγόρους του Αρίστου, ο Μενέλαος Σαπουντζής. Υποθέτω δεν θα το βρω ποτέ. Ειλικρινά, και τί δεν θα έδινα να μπορούσα να το βρω.

Και τί δεν θά 'δινα να ξημέρωνε μία μέρα που ο φάκελλος Παγκρατίδη θα ξανάνοιγε και το όνομά του θα αποσυνδεόταν από τα εγκλήματα του Σέιχ Σου, της Μίκρας και του Δημοτικού Νοσοκομείου. Δεν είναι μόνο το συναισθηματικό και εντελώς προσωπικό μου δέσιμο με αυτή την υπόθεση. Είναι ότι γεννήθηκα παιδί χωροφύλακα. Μόνο που ετούτος ο χωροφύλακας, ο δικός μου ο πατέρας, που ήθελε να σπουδάσει και να γίνει δικηγόρος αλλά η ζωή του τα 'φερε αλλιώς, είχε έντονο το αίσθημα του δικαίου και αυτό κατάφερε να μου το εμφυσήσει ως στάση ζωής. Κι αν η ζωή δεν είναι δίκαιη κι αυτό το έμαθα κι εγώ με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο μεγαλώνοντας, η δικαιοσύνη ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ. Και αν, ακόμη και αυτή η δικαιοσύνη, κατά καιρούς διαβάλλεται και διαφθείρεται από ανθρώπους που είναι ανάξιοί της, αυτοί φεύγουν κάποια στιγμή κι έρχονται άλλοι. Σ' αυτούς τους άλλους δεν θα σταματήσω να εναποθέτω τις ελπίδες μου. Μία αναψηλάφηση της δίκης που μόνο αυτεπάγγελτα μπορεί να γίνει, δεν θα είναι δικαίωση για τον ίδιο τον Αρίστο, αλλά θα αποτελέσει και κάθαρση στο πρόσωπο της ίδιας της δικαιοσύνης.

Η καταδίκη και η εκτέλεση του Αριστείδη Παγκρατίδη δεν ήταν απλά ένα μαύρο στίγμα στα γρανάζια του μηχανισμού της Ελληνικής δικαιοσύνης. Ήταν μία σιχαμένη, γεμάτη δυσωδία, κατάμαυρη τρύπα στην ιστορία της σε ετούτον εδώ τον τόπο. Και όσο το όνομά του παραμένει συνδεδεμένο με τον Δράκο του Σέιχ Σου, θα συνεχίσει να είναι.

Κι εγώ, ώρες-ώρες, θα συνεχίσω να την περιφρονώ.

_____________________________________________

Πηγές

1. Αριστείδης Παγκρατίδης - Ένοχος, έως πότε; - Ένα σύντομο χρονικό από την σύλληψη μέχρι την εκτέλεση ενός ανύπαρκτου και κατασκευασμένου 'Δράκου του Σέιχ-Σου'.

2. "Υπόθεση Παγκρατίδη (αθώος ή ένοχος;)", ταινία του Δημήτρη Αρβανίτη

3. Κώστας Παπαϊωάννου, "Ο «δράκος» του Σέιχ-Σου, Ενας αθώος στο απόσπασμα (Υπόθεση Παγκρατίδη)", εκδόσεις Ποντίκι, 1988

4. Κώστας Τσαρούχας, "Υπόθεση Παγκρατίδη Αθώος Ή Ένοχος;", εκδόσεις Δωδώνη, 1989

5. "Σημεία των καιρών - Αριστείδης Παγκρατίδης", κανάλι 4Ε, 2019.  Σειρά εκμπομπών του πρώην εισαγγελέα Κώστα Λογοθέτη με νέες πληροφορίες και γνήσια έγγραφα προερχόμενα από τον φάκελο-αρχείο του Αριστείδη Παγκρατίδη.

    Μέρος Α': https://www.youtube.com/watch?v=p_XCviaULEk
    Μέρος Β': https://www.youtube.com/watch?v=TfxyMHq_Dqo
    Μέρος Γ': https://www.youtube.com/watch?v=j7xTgvkVpEk&t=10s
    Μέρος Δ': https://www.youtube.com/watch?v=FRyJSIx4Hww

6. Κώστας Λογοθέτης, “Παγκρατίδης, Εις θάνατον τετράκις...”, εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, 2021

Labels: Αριστείδης, Αρίστος, δικαιοσύνη, Δράκος, εγκλήματα, Θεσσαλονίκη, Νοσοκομείο, Παγκρατίδης, πλάνη, Σέιχ-Σου

posted by mindstripper @ 2/03/2021 01:49:00 pm  | 7 Comments |